การศึกษาร่วมกันล่าสุดระหว่างองค์การแรงงานระหว่างประเทศ (ILO) และสถาบันวิจัยแห่งชาติของโปแลนด์ (NASK) เปิดเผยเมื่อวันที่ 20 พฤษภาคม 2568 พบว่า 1 ใน 4 ของตำแหน่งงานทั่วโลกมีโอกาสได้รับผลกระทบจากปัญญาประดิษฐ์เชิงสร้างสรรค์ (Generative AI) แต่ผลลัพธ์ที่น่าจะเกิดขึ้นคือการเปลี่ยนแปลงลักษณะงาน มากกว่าการถูกแทนที่ทั้งหมด
รายงานชื่อ "Generative AI and Jobs: A Refined Global Index of Occupational Exposure" นับเป็นการประเมินระดับโลกที่ละเอียดที่สุดถึงปัจจุบันเกี่ยวกับผลกระทบของ AI ต่อตลาดแรงงาน โดยวิเคราะห์งานกว่า 30,000 หน้าที่ในอาชีพต่างๆ ร่วมกับการตรวจสอบโดยผู้เชี่ยวชาญและใช้ AI ช่วยในการให้คะแนน
ผลการศึกษาสำคัญพบว่า 25% ของการจ้างงานทั่วโลกอยู่ในอาชีพที่มีโอกาสได้รับผลกระทบจาก GenAI โดยประเทศรายได้สูงมีสัดส่วนมากกว่า (34%), ผู้หญิงมีความเสี่ยงสูงกว่า โดยในประเทศรายได้สูง งานที่มีความเสี่ยงสูงสุดต่อการถูกทดแทนคิดเป็น 9.6% ของการจ้างงานผู้หญิง เทียบกับเพียง 3.5% ในผู้ชาย, งานธุรการเผชิญความเสี่ยงสูงสุด เนื่องจาก GenAI สามารถทำงานเหล่านี้ได้โดยอัตโนมัติ และอาชีพที่ใช้ความรู้ด้านดิจิทัลสูงในสื่อ ซอฟต์แวร์ และการเงิน ก็มีความเสี่ยงเพิ่มขึ้นเช่นกัน
อย่างไรก็ตาม การแทนที่งานโดยสมบูรณ์ยังคงมีจำกัด เพราะหลายงานยังต้องการการมีส่วนร่วมของมนุษย์ รายงานเน้นย้ำว่าตัวเลขเหล่านี้สะท้อนโอกาสที่จะได้รับผลกระทบ ไม่ใช่การสูญเสียงานจริง และนโยบายการเปลี่ยนผ่านทางดิจิทัลจะเป็นปัจจัยสำคัญในการกำหนดขอบเขตผลกระทบและคุณภาพงานในอนาคต
นักวิจัยเรียกร้องให้รัฐบาล นายจ้าง และองค์กรแรงงานร่วมกันพัฒนากลยุทธ์เชิงรุกและครอบคลุมเพื่อเพิ่มผลิตภาพและคุณภาพงาน โดยเฉพาะในภาคส่วนที่มีความเสี่ยง